Sennheiser bracht recent de TV Clear Set uit, een pakket dat bestaat uit een set true wireless in-ears (de ‘TV Clear Earbuds’ die dus ook los te koop zijn) en een bluetooth transmitter die je aan een audiobron zoals een televisie of versterker kan verbinden. Doel van dit product om tijdens het consumeren van content vooral stemgeluid te verduidelijken.
Sleutelpunten
- Transmitter aansluitbaar via SPDIF en 3,5 mm jack
- Koppelen van meerdere bluetooth-audio (praktisch oneindig aantal) opties aan de transmitter
- In-ears ook in te zetten als regulier in-ears
- Keuze uit 5 niveaus van spraakhelderheid, tot 20 dB versterking van hoge frequenties
- Gewicht in-ears: 6,9 g Laadcase: 49,9 g
- Luisterduur: 15 uur in combinatie met de meegeleverde transmitter, 22 uur extra met batterijlading uit de case
Uitpakken
Sennheiser’s TV Clear Set wordt vrij compleet geleverd. In de verpakking vinden we uiteraard de in-ears met oplaadcase, de transmitter (het kleine kastje dat je aan de audiobron verbindt, meestal de televisie), twee extra paar siliconen eartips, een 3,5 mm mini-jack kabel, een Toslink-kabel, een micro-USB-kabel en USB Type-C-kabel.
Ontwerp
De TV Clear is een redelijk sober vormgegeven set. Niets mis mee. We hebben het over een volledig plastic bouw, wat met het oog op het gewicht een goede keus is. Alles bij elkaar komt de head-set komt over als een degelijk gebouwde set waar weinig mensen wat over te klagen zullen hebben. Misschien de kieren tussen de frame en de knoppen die er wat minder netjes uitzien, maar in de praktijk zal dat amper opvallen.
Ook de laadcase oogt degelijk. Het is best een flinke jongen, terwijl de hoeveelheid aan extra batterijduur niet perse erg hoog ligt (wel hoger dan gemiddeld). Echter, aangezien we het over een product hebben dat vooral gericht is op thuisgebruik, vinden we dit niet erg. De laadcase maakt een degelijke indruk en we kunnen ook waarderen dat de sluitklep ‘gevoerd’ is, wat een positieve invloed heeft op de algemene ervaring met de case. De drie ledjes aan de voorzijde dienen als laadindicator zien er beter uit dan het enkele ledje dat je normaal gesproken ziet op de meeste laadcases. Sennheiser vond het ook nodig om rubberen pootjes toe te passen op de case, wat voor uw revier een first is. Wellicht ook iets zegt over waar zij denken dat de case komt te staan; ergens op tafel in plaats van in iemands broekzak.
De transmitter is een simpel vierkanten kastje dat dat helemaal niets weegt. Er zijn ook geen verdere details te benoemen behalve de koppel-knop en micro-SD-aansluiting voor de voeding. Het was al een tijdje geleden dat we een apparaat met microSD-getest hadden, maar ze worden dus kennelijk nog gemaakt. De USB-poort van onze televisie was genoeg om het apparaatje te voeden.
Waar Sennheiser niet bang was de laadcase wat formaat mee te geven, hadden we graag gezien dat de transmitter ook wat zwaarder was geweest. Het apparaatje schuift door het lage gewicht vrij makkelijk rond. Zeker aangezien de optische kabel gekruld blijft doordat deze opgerold in de doos zit, is de transmitter lastig op een plek te houden. In de praktijk zul je deze ergens achter het bron apparaat weg moeten stoppen wil je de boel wat opgeruimd houden.
Een ander nadeel vinden we de groene LED in de transmitter. Deze is veel te fel. Dermate, dat toen deze voor onze mediaspeler naar beneden lieten hangen, zowaar het plafond groen verlicht werd. Toen we vervolgens de transmitter achter de kast duwde, zagen we hier alsnog een groen licht vandaan komen. Aangezien we het hebben over een TV-gerelateerd product, een activiteit die vaak in een wat donkerdere ruimte plaatsvindt is dit een ontwerp-zwakte.
Focus op stemmen
Toen we het aanbod kregen om de TV Clear Set te testen wisten we niet goed wat we konden verwachten. We dachten dat het gewoon een koptelefoonset was welke gericht was op televisie kijken. Sennheiser richt haar marketing ook op dergelijk gebruik. De TV Clear Set is echter in werkelijkheid voor een specifiekere groep. Focus ligt namelijk op het weergeven van stemgeluid. Dit is handig om bijvoorbeeld gehoorproblemen de compenseren of om je beter te concentreren. De TV Clear Set is duidelijk níet voor regulier televisie- of filmkijken. Het gaat echt om stemgeluid; denk aan dialogen, debatten, podcasts, etc. Wil je de set gebruiken voor je favoriete films of televisie-series zonder dat je een specifieke behoefte hebt aan het uitlichten van de dialogen, dan kom je van een koude kermis thuis. Door de focus op stemgeluid en de tuning van de headset daarvoor heb je immers te maken een verstoring van de balans in tonen. Over het hele spectrum klinken tonen hierdoor anders.
We twijfelen er vreemd genoeg over of dat de focus op deze specifieke groep een positief of een negatief punt is. Positief gegeven is dat men de tuning echt kan richten op mensen met gehoorproblemen. Echter zijn niet alle gehoorproblemen vergelijkbaar, wat ook de reden is dat de TV Clear 5 verschillende settings aanbiedt. Negatief is het omdat het dus voor een kleiner groep is waardoor een grote groep die van soortgelijke functionaliteit kan profiteren (dus gewoon een headset voor algemeen televisiekijken) veel minder aan dit product heeft. Maar, niet ieder product hoeft voor iedereen te zijn.
We komen ergens in het midden uit. We denken dat een specifiek product dat gericht is op mensen met gehoorproblemen er moet zijn. We twijfelen echter of dit product echt gericht moet zijn op stemgeluid en vragen ons af of het niet mogelijk moet zijn om dit product ook te richten op gebruik met muziek of film voor deze zelfde groep. Steeds vaker komen we in koptelefoonapps functies tegen die het gehoor meten en vervolgens daar de tuning op afstellen. Natuurlijk is dit softwaretuning, maar toch, het heeft een effect. Het hoeft niet perfect te zijn. Aangezien dergelijke features niet ten koste hoeven te gaan van de 5 settings voor spraakhelderheid, hadden we graag gezien dat Sennheiser iets voor breder gebruik meegenomen had in het ontwerp.
Connectie
De transmitter kunnen we op twee wijzen met een audiobron verbinden, zoals al blijkt uit de meegeleverde accessoires; via jack en via een optische aansluiting. Maak je gebruik van de optische Toslink-kabel, zorg dan wel dat de uitvoer door je audiobron in PCM-formaat gebeurt. Surround-opties (het downmixen ervan naar een stereo-signaal) worden op geen enkele manier ondersteund.
Met de in-ears wordt verbinding gemaakt via een door Phonak ontwikkeld draadloos protocol genaamd ‘Airstream’. Phonak is vooral bekend als fabrikant van hoortoestellen en behoort als dochter van Sonova tot hetzelfde organisatienetwerk als de consumentendivisie van Sennheiser. De transmitter is dan ook niet alleen compatibel met een oneindig aantal Sennheiser TV Clear-headsets tegelijkertijd, maar ook met hoortoestellen van Phonak, of Unitron dat eveneens onder Sonova valt.
Noodzaak transmitter
Het is mogelijk om de transmitter helemaal weg te laten en met de in-ears direct verbinding te maken met je televisie, versterker of computer via bluetooth, maar de ervaring leert dat zeker in het geval van televisies en versterkers, er vaak geen rekening is gehouden met de latencynadelen waarmee je met bluetooth nogal eens te maken hebt. Als het gaat om hedendaagse opties, is het echter veel beter gesteld. Zeker sinds de intrede van bluetooth 5.0, hebben we eigenlijk geen problemen gehad met latency en presteren bluetooth-verbindingen in ieder geval in de praktijk gelijk aan de combinatie van de transmitter en in-ears die de TV Clear-set biedt. Mocht je gebruik maken van een dergelijke audiobron, kun je jezelf 100 euro besparen en gaan voor de TV Clear earbuds waarvan de (advies-) prijs op 300 euro ligt. Mits je ook geen gebruik wil maken van de overige voordelen van de transmitter (AirStream, meerdere gebruikers tegelijkertijd, lagere latency).
Bereik
Qua bereik presteren de TV Clear’s redelijk. Ongeveer gelijk aan wat we van de gemiddelde hedendaagse in-ears zien op de testlocatie via bluetooth. Dit terwijl gebruik gemaakt wordt van het toch wel als verouderd te bestempelen bluetooth 4.2.
Stabiliteit
Over AirStream, gekoppeld aan de transmitter, hebben we niets te klagen over de stabiliteit van de TV Clear. Het is een ander verhaal over bluetooth. Als we een video even pauzeren en vervolgens doorgaan of als we iets te ver weglopen en dan weer binnen bereik, hebben we meermaals sync-problemen gehad tussen de linker en rechter earbud. Dit is enkel op te lossen door de earbuds opnieuw te koppelen. Een vreemd probleem dat we eigenlijk niet eerder hebben gezien in earbuds die we getest hebben.
Lag
Erg belangrijk wanneer je video-content kijkt is natuurlijk dat het geluid in sync is met het beeld. We hadden bij het afspelen via de transmitter geen last van lag. Om de verbinding eens wat kritischer te testen hebben we ook gegamed terwijl we de TV Clear gebruikten. Zelfs met een game als Streets of Rage 4 hadden we eigenlijk geen lag. We hebben het over een vechtgame, waarin de kleinste vorm van lag aan het licht komt. Perfect is het niet, maar de game is goed speelbaar, en dat zegt een hoop. Verbinden we de TV Clears via bluetooth, dan merken we dat het geluid steeds iets uit sync is versus wanneer een tegenstander raken in de game. Bij het afspelen van videocontent is deze vertraging er ook, maar merk je het in de praktijk niet.
In vergelijking met alternatieve oplossingen
Het laatste punt, het feit dat je in video vertraging veel minder snel merkt is wel iets dat meegenomen moet worden in de koopbeslissing. Sinds bluetooth 5 een ding is, hebben we verschillende transmitters op de markt zien komen die low latency-codecs ondersteunen, en als je deze verbindt met een koptelefoon die dit ook ondersteunt, heb je dus een TV-kijk-ervaring die feitelijk compromisloos is. Sterker nog, hiervoor hoef je in de praktijk niet eens een low latency-codec te gebruiken; standaard is de lag al erg laag met bluetooth 5.x.
Nu zijn deze opties niet gemaakt voor mensen met gehoorproblemen (tenminste, we zijn niet bekend met opties die hiervoor ontworpen zijn), maar moet de TV Clear Set echt 400 euro kosten voor deze afstelling vs een transmitter van een paar tientjes (zeg 50 euro) en een goede koptelefoon naar keus erbij? Stel dat iemand een koptelefoon maakt met geschikte tuning….. 350 euro is een flinke marge.
Natuurlijk, met dit soort transmitters kun je niet oneindig veel apparaten koppelen, maar we denken dat in de praktijk er zelden meer dan twee mensen met een koptelefoon op de bank zullen zitten.
Gebruik
Toen wij de transmitter aansloten en vervolgens de in-ears indeden, maakten de twee meteen verbinding. De laadcase en transmitter hebben echter ook een koppelingsknop.
Afhankelijk van je instellingen kun je het geluid parallel weergeven. Dus zowel via de transmitter naar je in-ears als via de speakers. Op deze manier heeft degene met hoorproblemen die extra geconcentreerd wil luisteren het geluid via de in-ears, terwijl overige mensen ook nog steeds kunnen meekijken.
Bediening
Sennheiser heeft gekozen voor drukknoppen én touchsensitive-bediening. De knoppen regelen niet alleen het volume, maar kunnen ook worden gebruikt om tussen de vijf niveaus van spraakhelder te kiezen en voor de gesprekscontrole.
De touchsensitive functie zit verwerkt in het frame van de in-ears an zorgen voor de weergavebediening (afspelen, pauzeren) en de transparantiemodus. De touchsensitive functie is helaas vrij onbetrouwbaar. Soms werkt het wanneer je tegen de zijkant van de in-ears tikt, maar meestal niet. Je zal dus op de zijkant van de in-ears moeten tikken op een manier dat je vinger ook het frame aanraakt aan twee zijden. Je vingertoppen gebruik je dus niet, maar echt een vingerkootje over de hele buitenzijde van de earbud. Bijkomend probleem is dat indien de transparantiemodus ingeschakeld is, je met je vinger over de microfoon schuurt met een onprettig geluid als gevolg. Hier is niet goed over nagedacht en waar we bij producten uit een hogere klasse altijd wat kritischer willen zijn over details, zouden we dit probleem ook bij een lager gepositioneerde optie kritisch benoemen.
Reguliere knoppen op in-ears zijn we in de regel geen fan van omdat ze ervoor zorgen dat je de in-ears verder in je oorkanaal duwt, wat gewoon niet zo’n prettige ervaring is. De knoppen op de TV Clear’s zijn daarnaast ook vrij stug, wat dus vergt dat je ze harder in duwt, wat weer tot gevolg heeft dat de earbuds harder in je oren geduwd worden. Gelukkig hebben we hier te maken met een type eargel dat meer tegen je oorkanaal aan zit dan echt ín je oorkanaal, dus wat dat betreft valt het een en ander nog enigszins mee. Maar het blijft een onprettig gevoel en we hadden liever gezien dat Sennheiser voor een volledige touch-sensitive-implementatie had gekozen en gewoon wat slimmer was omgegaan met welke invoer voor welke functionaliteit gebruikt kan worden. Met meerdere keren tikken en langer inhouden is een hoop mogelijk.
Comfort
De TV Clears behoren tot de meest comfortabele in-ears die uw reviewer ervaren heeft. Ze zitten perfect in de oren en door de wingtips blijven ze ook erg goed in de oren zitten en zullen ze nooit uitvallen. Zonder moeite kunnen we de in-ears urenlang inhouden. De gekozen eargels hebben een conische vorm, wat betekent dat ze niet al te ver je oorkanaal ingedrukt worden; iets dat bijdraagt aan het comfort, hoewel je hierdoor ook wat meer van het omgevingsgeluid meekrijgt. Dit laatste gegeven zorgt ook voor een minder ‘drukkende’ ervaring, en draagt dus eveneens bij aan het comfort.
App
Met de TV Clear-app heb je een overzicht van de functies van de in-ears en kun je deze ook apart instellen in plaats van dit op de in-ears zelf te doen. Uiteraard kunnen we ook de bedieningselementen configureren naar eigen voorkeur. Meer specifiek voor de TV Clears is de optie om 1 van de 5 niveaus van spraakhelderheid in stellen en hoe open de transparantiemodus moet zijn in de twee standen. Je kan er dus voor kiezen om in plaats van ‘aan’ en ‘uit’ ook een stand tussen twee verschillende niveaus te kiezen, zoals 20% en 80%. We denken niet dat veel mensen behoefte hebben aan een meer specifieke config in dit opzicht, maar opties hebben is altijd goed zolang het niets wegneemt van wat de meesten willen.
Een paar andere zaken die je kan configureren zijn de uitneem-detectie, het beperken van de gesproken aanwijzingen, het lezen van de gebruiksaanwijzing en het afspelen van een luid geluid voor wanneer je je in-ears kwijt bent.
De app blijft verbinding houden met de in-ears wanneer je deze gebruikt in combinatie met een audiobron. Op deze manier kun je dus in realtime je configuraties maken tijdens het kijken/luisteren van content. We hebben het niet over een echte multipoint-connectie. Speel je bijvoorbeeld tijdens het afspelen van audio op je verbonden televisie iets op je telefoon, dan blijf je het televisiegeluid horen en negeert de TV Clear de smartphone audio.
Batterijduur
Sennheiser stelt dat de TV Clear indien hij in combinatie met de transmitter gebruikt wordt, 15 uur aan speelduur levert. Tijdens onze praktijktest kwamen we inderdaad rond deze waarde uit (transparantiemodus uitgeschakeld, volume op 50%). Het laadvermogen van de laadcase hebben we niet getest. Maar bij benadering met het aantal keer dat we opgeladen hebben zonder de laadcase bij te laden, denken we dat deze niet ver van de opgegeven 22 uur ligt. De laadcase ondersteunt draadloos opladen, maar kan uiteraard ook via USB-C worden opgeladen.
Geluid
Zoals aangegeven, hebben we het hier over een geluidsuitgave voor een zeer specifiek doel. We hebben het verder over een fabrikant welke beschikt over een infrastructuur waarbinnen de kennis aanwezig zou moeten zijn voor het creëren van een mix om verstaanbaarheid van spraak te verbeteren.
De vijf niveaus voor spraakhelderheid zijn een mix waarbij de midden en hoge tonen benadrukt zijn zodat stemgeluid meer uitgelicht wordt. We hebben alle 5 niveaus geprobeerd, en de balans is steeds net wat anders. De niveaus zijn duidelijk voor mensen gemixt die net een ander tonenbalans vergen om het geluid goed te horen. Voor uw reviewer die verder geen gehoorproblemen heeft, was het eerste niveau het fijnst om naar te luisteren. Bij het luisteren van podcasts komt stemgeluid inderdaad duidelijker door op een manier die gewoon wat prettiger klinkt. Ook audio die wat minder ideaal is zoals je wel eens hoort in podcasts die wat slechtere tech gebruiken of iemand interviewen die via een zwakke telefoon- of beeldbelverbinding spreekt, komt duidelijker over.
Hoe verder we schakelen richting niveau 5, hoe scherper het geluid wordt. We krijgen in het geval van slecht podcastgeluid ook distorsie op niveau 4 en 5, dus mensen met een gehoor dat past bij deze niveaus hebben dan gewoon pech gehad. Bij de podcasts met gewoon goede audio, net als bij films en televisieseries, hebben deze niveaus overigens nergens last van.
De ervaring tijdens het kijken van films en televisieseries is eigenlijk best goed. We hadden verwacht dat we wat dynamiek zouden missen door het gebrek aan laag, maar op zich valt dit best mee. Let wel, het geluid is zeker anders. Alle zaken die qua audio uitsteken, van explosies tot aan meer subtiele klikjes klinken anders. Zeker die subtiele klikjes (zoals in het Google TV-menu) veranderen compleet van toon. Echter, na meerdere afleveringen van een paar series te hebben gekeken, kunnen we stellen dat we een prima ervaring hadden met de TV Clears.
Natuurlijk is het wel zo wanneer we praten over films en series dat dialogen benadrukt worden. Een geweldige immersie ga je met de TV Clears niet krijgen in termen een geweldig hoge kwaliteitsweergave van omgevingseffecten. We denken dat de toegepaste 6 mm drivers van zeer degelijke kwaliteit zijn, maar ze zijn echt getuned voor stemgeluid en niet het leveren van een toffe bios-ervaring.
Het lijkt erop in deze dat de transmitter ook een effect heeft op het geluid. Wanneer we de in-ears koppelen via bluetooth aan onze test-PC, lijkt het frequentiespectrum wat breder aangesproken te worden dan wanneer we het geluid over de transmitter laten lopen. Echter, ook over bluetooth hoor je nog steeds dat de in-ears echt voor stemgeluid getuned zijn. Het specifieke signatuur dat het gevolg is van de tuning betekent dat specifieke muziekgenres best aardig kunnen klinken, vooral muziek met een accent op hoge tonen. Het is uiteraard geen natuurgetrouwe weergave, maar bijvoorbeeld tijdens de weergave van koorzang, zoals in Michael Jackson’s ‘Will You Be There’ of gospelmuziek hoor je wat detail horen die je met een neutrale (laat staan bassy) weergave niet hoort.
Actieve ruisonderdrukking (Active Noise Cancellation/ANC) beschikt de TV Clear vreemd genoeg niet over terwijl dit voor een product als dit van grote meerwaarde zou kunnen zijn.
Microfoon
De microfoon klinkt prima. Voor de prijsklasse niet bijzonder, maar ook zeker niet slecht en je kan prima langere gesprekken voeren. Wel merk je dat met de lastigere ‘t’-klank de verwerking niet altijd goed gaat, afhankelijk van hoe deze uitgesproken wordt. Wanneer we de omgeving wat storen met een airco en gesimuleerde kantoorgeluiden wordt niets weggefilterd, maar je blijft redelijk verstaanbaar.
Transparantiemodus
De transparantiemodus zorgt ervoor dat we inderdaad omgevingsgeluid beter horen, maar het is niet bepaald een natuurlijke weergave van de omgeving en we horen veel ruis dat op de luidere volumeniveaus veel erger wordt. Dit is niet iets dat we als probleem zouden omschrijven tijdens het spelen van muziek of de meeste films. Het geruis wordt immers overstemd, en ondertussen kun je wel beter horen of er wat in je omgeving gebeurt. Echter, tijdens het kijken van bijvoorbeeld een stillere scénes, een debat of het luisteren van een podcast waarin wat meer stille momenten vallen, hoor je het wél.
Aangezien het omgevingsgeluid gecombineerd wordt met wat je via de reguliere weg hoort (de eargels sluiten je niet enorm af doordat ze niet volledig je oorkanaal in gaan), is het onnatuurlijke geluid via de microfoontjes niet het enige dat het geluid van buiten vorm geeft. Of je je stoort aan de kwaliteit van de transparantiemodus is persoonlijk. Echter gezien de prijsklasse hadden wij verwacht dat deze gewoon op een degelijk niveau zouden zitten en moeten we hier kritisch over zijn.
Conclusie
Sennheiser’s TV Clear Set biedt een unieke optie voor het verbeteren van voice-audio voor mensen met gehoorproblemen of mensen die zich graag beter willen concentreren. De vijf programma’s voor spraakhelderheid zijn gemixt voor verschillende balansen en lijken doeltreffend te werken voor in ieder geval de verschillende groepen waar uw reviewer toegang toe had als testsubject.
De oplossingen in deze markt zijn redelijk archaïsch qua opzet in de regel, dus dat een Sennheiser de stap gezet heeft om twee industrieën (audio voor muziek en voor gehoorproblemen) bij elkaar te brengen voor een dergelijke oplossing met alle gemakken die het biedt is prijzenswaardig.
De vraag is of dit product zijn geld waard is. Op het moment van schrijven is de TV Clear set net uitgekomen en ligt de prijs op 400 euro. Hiervoor krijg je een set TWS in-ears die specifiek getuned zijn, een transmitter en de accessoires. We waren minder kritisch geweest wanneer dit product ook geschikt was om mensen met gehoorproblemen een breder georiënteerde oplossing te bieden dan alleen het duidelijker weergeven van stemgeluid. Zoals iets dat ook gericht is op muziek en/of filmbeleving. Sennheiser koos echter puur voor de verbetering van stemgeluid.
Ontegenzeggelijk is de AirStream-technologie tot indrukwekkende prestaties in staat en we hopen meer producten te zien die hier gebruik van zullen maken. Met name de lage lag en het feit dat je praktisch een oneindig aantal streams kan verzorgen is een sterk punt. De vraag is of in de praktijk mensen niet ook geholpen zijn met een meer standaard bluetooth transmitter en een andere set in-ears die ze zelf kunnen tunen naar hun behoeften. Wellicht zelfs via een app die het gehoor meet en delen in het frequentiespectrum waar nodig boost.
Hoe dan ook, dit gezegd hebbende, is het ook gewoon zo dat de TV Clear Set doet wat het belooft en op een goede manier.